Schron kolejowy we wsi Jeleń k. Tomaszowa Mazowieckiego powstał w 1941 roku w czasie II wojny światowej. Miał on pełnić rolę ochronną przed atakiem lotniczym dla mobilnych centrów dowodzenia zlokalizowanych w specjalnych składach pociągów sztabowych III Rzeszy Niemieckiej. Takie schrony kolejowe są jeszcze tylko 3 w Polsce, z czego jeden w odległości 17 km stąd w miejscowości Konewka. Te z województwa łódzkiego zwane bliźniaczymi różnią się nieznacznie długością (ten w Jeleniu jest o 25 m krótszy – ma 355 metrów) jak i kształtem (ten w Jeleniu ma kształt łuku w przeciwieństwie do prostego w Konewce). Szerokość schronu to 15 metrów a wysokość 9 metrów na zewnątrz i 6 wewnątrz. Przez środek schronu biegł tor kolejowy z bocznymi rampami. Dwa pozostałe znajdują się w województwie podkarpackim. Firma Chemische Werke „Askania” budująca schrony zatrudniała początkowo ok. 1300 robotników. Następnie ich liczba wzrosła do 3000. Pracownikami byli głównie Niemcy, Austriacy oraz Włosi. Polacy byli wykorzystywani jedynie do celów transportowych. Taka organizacja budowy miała utrzymać w tajemnicy jej sekrety i przeznaczenie. Podobnie jak bliźniaczy schron w Konewce nigdy nie został wykorzystany zgodnie z jego pierwotnym przeznaczeniem. Od 1944 roku znajdowała się tu filia tomaszowskich zakładów Daimler-Benz Flugmotorenwerke. W okolicy krążyły pogłoski o eksperymentalnym ośrodku testowania tajnych broni, rakiet z całą siecią podziemnych kondygnacji choć oficjalnie odzyskiwano tu elementy uszkodzonych samolotów i pojazdów głównie silników. W faszystowskim wykazie obiektów schron w Jeleniu nosił kryptonim Goldamsel. Ok. 30 metrów za schronem kolejowym znajduje się obszerny plac (parking) dookoła którego stoją schrony techniczne, kotłownia, dawna siłownia elektryczna z agregatami prądotwórczymi oraz system podziemnej wentylacji tłoczącej z zewnątrz powietrze do schronów. Wokół obiektów biegną zasypane podziemne tunele. Całość stwarza mroczne wrażenie przywołując mroczną historię II wojny światowej. W niektórych pomieszczeniach widać oryginalnie zachowaną glazurę i terakotę w jednym ze schronów technicznych.
Obecnie cały kompleks jest ogólnodostępny i bezpłatny.
- DSC06206.jpg (684.57 KiB) Przejrzano 1543 razy
- Bunkier - schron kolejowy Jeleń.jpg (68.54 KiB) Przejrzano 1543 razy
Dojazd
Jadąc od strony Tomaszowa Mazowieckiego drogą wojewódzką 713 kierujemy się w prawo zgodnie ze znakiem drogowym wskazującym na miejscowość Jeleń. Schron kolejowy umiejscowiony jest po prawej stronie tej drogi – w lesie i położony jest do niej równolegle. Już po przejechaniu ok. 250 metrów wytężając wzrok można dostrzec zarys prawie niewidocznego wśród leśnych drzew porośniętego mchem bunkra. Łatwo go więc przeoczyć. Do wejścia do schronu kolejowego znajdującego się 50 metrów w prawo od drogi prowadzącej na Jeleń kieruje wąska wygięta w łuk droga asfaltowa. Znajduje się ona już w odległości 600 metrów od DW 713.
Wybieramy się tam 29 listopada z Warszawy . Kto chce może dołączyć.
Lokalizacja GPS schronu kolejowego w Jeleniu: 51.502895, 20.077602
- chart.png (992 Bajtów) Przejrzano 1543 razy
Lokalizacja GPS Placu (parkingu) przed schronami technicznymi: 51.503333, 20.079688
- chart (1).png (995 Bajtów) Przejrzano 1543 razy
